Connect with us

Basira da Fasaha

Ladi Kwali, fitacciyar me ƙera tukwane da hotonta ke kan Naira Ashirin

Published

on

Hoton Ladi Kwali, ya bayyana a bayan takardar Naira Ashirin (₦20), kuma ita kaɗai ce sananniyar mace a kan takardar naira ta Najeriya.

An haifi Hadiza Ladi Kwali, a shekarar Alif da Ɗari Tara da Ashirin da Biyar (1925), a ƙauyen Kwali da ke yankin Gwari a Arewacin Najeriya. A can, sana’ar tukwane sana’a ce da ta zama ruwan dare a tsakanin mata, don haka ta koyi sana’ar ne daga wajen goggon ta, ta hanyar amfani da hanyar gargajiya.

A shekarar Alif da Ɗari Tara da Hamsin da Huɗu (1954), ta shiga Cibiyar Koyar da Tukwane na ‘Cardew’ a Abuja. Ita ce kaɗai mace mai koyon haɗa tukwane a wannan cibiyar, kuma ta kasance ɗaya daga cikin manyan ƙwararrun yin tukwane a Najeriya.

An sanya ta cikin mamba na ‘Order of the British Empire’ (MBE), ta kuma samu digirin digirgir daga Jami’ar Ahmadu Bello da ke Zariya, a shekarar Alif da Ɗari Tara da Saba’in da Bakwai (1977).

KU KUMA KARANTA: Albufeira, ƙauyen kamun kifin da ya zama baban wurin hutu a duniya

Ta samu lambar yabo ta ‘National Order of Merit Award’ a Alif da Ɗari Tara da Tamanin (1980), da kuma lambar girmamawa ta ƙasa, wato Jami’ar Umarni ta Najeriya, (OON), a shekarar Alif da Ɗari Tara da Tamanin da Ɗaya (1981).

An canja sunan Cibiyar Koyar da Tukwane na ‘Cardew Pottery’ a Abuja, zuwa ‘Ladi Kwali Pottery’ an kuma sanyawa wani babban titi da ake kira ‘Ladi Kwali Road’ a Abuja babban birnin tarayyar Najeriya.

Haka zalika, Ladi Kwali ta koyi ƙerar tukwane ne a wurin ƙanwar mahaifiyar ta tun ta na ƴar ƙarama, kuma ta samu horar wa mai kyau a wajen ƙanwar mahaifiyarta ta, inda ta ƙware sosai wajen ƙirar tukwanen.

Wannan dalilin na ƙwarewar ta ta ya sanya da zarar ta haɗa tukwanan nata kafin ranar kasuwa ta zagayo an sai da tukwanan.

Ta yi sanadiyar wani baturen Ingila mai ɗaukar hoton abubuwan ban mamaki mai suna Mikheal Cardew, Ladi Kwali ta yi su na sosai a duniya a shekara ta Alif da Ɗari Tara da Hamsin (1950).

A shekara ta Alif da Ɗari Tara da Hamsin da Ɗaya (1951), aka naɗa Mikheal Cardew a matsayin Mai Kula Da Ƙera Tukwane, a Ma’aikatar Kasuwanci Da Masana’antu, inda ya kafa makarantar Ƙera Tukwane a Abuja, ya kuma jawo Ladi Kwali a matsayin mai horar da ɗalibai a shekarar Alif da Ɗari Tara da Hamsin da Biyu, zuwa Alif da Ɗari Tara da Sittin da Bakwai (1952-1967), wato sun shafe shekaru Goma Sha Biyar ke nan su na koyar da tukwane a wannan makarantar.

Saboda kyawun tukwanen da Ladi Kwali ke ƙera wa da kuma sunan da suka yi gami da ingancin su ya sa sarkin Abuja na wannan lokacin Sulaiman Barau, ya sa ta ƙera masa tukwanan don ya ƙayata cikin fadarsa da su.

Ladi Kwali da Michael Cardew sun tafi ziyara ƙasar Ingila da Amurka, inda yake nuna ayyukanta kuma ya ja hakulan mutane da dama a ƙasashen biyu.

Shahararriyar a ƙera tukwane Ladi Kwali ta samu lambobin yabo da dama kamar haka;

A shekarar Alif da Ɗari Tara da Sittin da Biyu (1962) an karrama Ladi Kwali da MBE, wato [Member of the Oder of the British Empire].

A shekara ta Alif da Ɗari Tara da Saba’in da Bakwai (1977), Jami’ar Ahmadu Bello da ke Zariya ya bata digirin girmamawa na Dakta wato, [Honorary Doctorate].

Gwamnatin tarayyar Najeriya ta karramata da Lambar yabo mafi girma na Ilimi, wato, “Nigerian National Oder of Merit Award.”

A shekarar Alif da Ɗari Tara da Tamanin da Ɗaya (1981), Ladi ta samu Lambar yabo ta OON, wato, ‘Office of the Oder in the Niger.’

An sanya hotonta a bayan Naira Ashirin na kuɗin Najeriya, kuma ita ce mace ta farko da aka sanya hotonta a jikin kuɗi a Najeriya.

An sanya sunanta a wani babban layi da ke birnin Abuja mai suna, “Ladi Kwali Street.”

Hajiya Hadiza Ladi Kwali, ta rasu a ranar Goma Sha Biyu ga Watan Agusta, na shekarar Alif da Ɗari Tara da Tamanin da Huɗu (1984), ta na da shekaru Hamsin da Tara a duniya.

1 Comment

1 Comment

  1. Pingback: Tarihin Alhaji Abubakar Imam shahararren marubuci a Ƙasar Hausa (kashi na ɗaya) | Neptune Prime Hausa

Leave a Reply

Your email address will not be published. Required fields are marked *

Basira da Fasaha

Ɗan Najeriya mazaunin Burtaniya ya ƙirƙiro fasahar AI don gano maɓoyar ‘yan fashi

Published

on

Watakila Najeriya ta sake komawa kan turbar zaman lafiya bayan shafe shekaru goma tana yaƙi da ta’addanci, ɗan Najeriya mazaunin Burtaniya, Yunusa Jibrin ya ce ya yi amfani da fasahar Artificial Intelligence (AI) wajen gano ‘yan fashi da maɓoyarsu a Najeriya.

Ya ce binciken nasa idan gwamnatin tarayya ta amince da shi, zai taimaka wajen karkatar da ƙoƙarin da sojoji ke yi wajen gano tare da kawar da ‘yan fashi a duk inda suke a ƙasar nan.

Jibrin wanda ya kammala karatun digiri na biyu a fannin kimiyyar kwamfuta daga Jami’ar Sussex, ya shaida wa Vanguard a ranar Lahadin da ta gabata cewa ya yi amfani da fasahar fasahar AI ta hanyar samar da dubban hotunan gani da ke nuna ‘yan fashi a cikin hamada.

Ya ce binciken da ya yi ya samu daidaito mai ma’ana a kimantawa na farko ta hanyar amfani da samfurin Vision Transformer (VT) don gane abubuwan ta’addanci.

KU KUMA KARANTA: Matashi ya ƙera injin ban ruwa na noman rani a Gashuwa

“Na ɗauki sabuwar hanya, ta yin amfani da haɗin gwiwar hoto na AI don samar da dubban hotunan gani da ke nuna ‘yan fashi a cikin hamada, cikakke da makamai da motoci.

“Aikin amfani da wannan haɗaɗɗen tsarin bayanai, na yi amfani da samfurin Vision Transformer don gane abubuwan ta’addanci a cikin hotunan, tare da samun daidaiton gaske a kimantawa na farko,” in ji shi.

Da yake bayar da goyon bayansa, malamin na’urar kwamfuta daga jihar Gombe wanda ya jagoranci tawagar masu bincike daga Kwalejin Ilimi ta Tarayya (Technical) Potiskum, ya jaddada bukatar yaki da ‘yan ta’adda ta hanyar fasaha ta zamani.

Ya kuma bayyana cewa zai haɗa gwiwa da gwamnatin tarayya wajen yaki da rashin tsaro da ke kawo koma baya ga cigaban kasar nan.

“A ci gaba, ana ci gaba da ƙoƙarin daidaita waɗannan binciken, tare da shirye-shiryen bugawa da haɗa abubuwan da aka haɓaka a cikin tsarin gudanarwa na gwamnatin Najeriya,” in ji shi.

Continue Reading

Basira da Fasaha

Amfanin manhajar XENDER a wayoyin hannu

Published

on

Daga Ibraheem El-Tafseer

Xender manhaja ce da muka fi sani wajen yin aika wa da karɓar saƙo wato ‘transfer’ na ‘files’ (videos, audios, photos, applications da sauransu) daga wata wayar zuwa wata waya daban. A tsakanin Android da Android, ko Android da iPhone, ko tsakanin Android da KaiOS, ko kuma tsakanin waya da computer.

Akwai kuma wasu muhimman aiyuka da za mu iya yi da Xender wanɗanda suka haɗa da:

  1. Sauƙe status na WhatsApp
  2. Sauƙe ‘video’ daga Facebook, Twitter da Instagram
  3. Converting na ‘video’ zuwa ‘Audio’
  4. Mayar da kayan (files) na tsohuwar waya zuwa sabuwar waya (cloning)

Yadda Ake Sauƙe Status (Video ko Photo) daga WhatsApp

Kafin ka sauƙe ‘status’ na WhatsApp ta hanyar amfani da Xender, sai ka buɗe (status viewing) ta WhatsApp da farko tukunna, sai ka shiga cikin Xender, ka duba can ƙasa, za ka ga ‘social’, sai ka shiga ‘social’. Duk ‘status’ ɗin da ka buɗe za su fito a nan, sai ka zaɓa, ka yi ‘saving.’

Yadda Ake Sauƙe Video Daga Facebook, Twitter Da Instagram

Idan kana buƙatar sauƙe (downloading) na wani ‘video’ daga Facebook, Twitter ko Instagram ta hanyar amfani da Xender ga matakan da zaka bi:

KU KUMA KARANTA: Yadda ake tantance (Verifying) Facebook account da Facebook Page

  • Za ka yi ‘copy’ na link ɗin wannan videon.
  • Sai ka buɗe Xender, ka shiga wannan wajen na ‘SOCIAL’
  • Sai ka shiga wajen da aka rubuta ‘PASTE AND DOWNLOAD’, sai ka buɗe, ka yi ‘paste’ na wancan link da ka yi copied ɗin. Wato ka danne ya tsanka a wajen, za ka ga link ɗin ya sauka.
  • Zai yi ‘analyzing’ na link ɗin na lokaci kaɗan, sai kuma ya fara sauka (downloading).

YADDA AKE MAYAR DA VIDEO ZUWA AUDIO (CONVERTING) A XENDER

Ana iya amfani da Xender wajen mayar da video na kallo, zuwa audio na saurare. Wato ‘converting’ na ‘video’ ya koma ‘audio’ ta waɗannan matakan:

  • Ka shiga cikin ‘Xender’
  • Ka duba daga can ƙasa, za ka ga wani waje ‘bottom’ an rubuta ‘ToMp3’, sai ka shiga ciki.
  • A ciki, zai baka zaɓi guda biyu. Na farko, ToMp3, na biyu kuma LOCAL. Za ka iya shiga ta kowannensu, don nemo ko zaɓar videon da kake son mayar wa Mp3 ɗin (audio).

MAYAR DA KAYAN (FILES) NA TSOHUWAR WAYARKA ZUWA SABUWAR WAYA

Idan ka canza wayarka, wato ka sayi sabuwar waya, kuma kana so ka ka kwashe abubuwan ka na kan tsohuwar wayar ta ka, to ana amfani da Xender cikin sauƙi wajen kwashe su.
Xender tana da tsarin CLONE, tsari ne da zai ba ka damar ‘transfer’ na ‘files’, applications, contacts da sauransu, daga wata wayar zuwa wata wayar.

Wannan tsarin na CLONE zai ba ka damar ɗebe kayan tsohuwar wayarka, zuwa sabuwa ba tare da ka rasa komai ba, ciki har da ‘messages’ da ‘call history’.

Yadda za ka yi amfani da wannan tsarin na XENDER CLONE shi ne:

  • Ka duba cikin Xender da kyau, daga can sama (ɓangaren dama) akwai wasu ɗigo guda uku, icons ≡, sai ka shige shi.
  • A menu ɗin, ka duba na ƙarshe, shi ne ‘phone copy’, sai ka shige shi.
  • Sai ka zaɓa a cikin wayoyin biyu, ɗaya NEW (wacce za a turawa), ɗaya kuma OLD (wacce za ta tura ɗin).
Continue Reading

Basira da Fasaha

ABU zata ƙera mota mai amfani da ruwa

Published

on

Jami’ar Ahmadu Bello da ke Zariya (ABU), ta ce tana kokarin ƙera wata mota da aka ƙera a Najeriya da za ta rika amfani da ruwa.

Shugaban tsangayar Injiniya a jami’ar Farfesa Ibrahim Dabo ne ya bayyana haka a yayin taron tunawa da ranar Injiniya ta Duniya na shekarar 2023 don ci gaba mai ɗorewa a Zariya ranar Asabar.

A cewarsa, an samu ci gaba da dama a ABU, da suka haɗa da samar da wata mota mai amfani da wutar lantarki da kuma wata mota kirar eco-marathon.

Ya ƙara da cewa jami’ar tana aikin samar da wata mota da za ta rika gudu akan ruwa.

KU KUMA KARANTA: Jami’ar jihar Legas ta hana ɗalibanta sanya tufafin nuna tsaraici

“Motar eco-marathon da jami’ar ta ƙera za ta iya ɗaukar sama da kilomita 100 da litar man fetur ɗaya” in ji shi.

Ibrahim Dabo ya ce an kai wannan motar harsashi zuwa kasar Afirka ta Kudu inda ta taka rawar gani, ya kuma jaddada cewa jami’ar na ƙoƙarin inganta ingancin manfetur.

“Ma’anar motar eco-marathon ƙaramar mota ce da ke ɗaukar adadin mutane biyu don gasar tsere, ba don jigilar jama’a ba,” “in ji shi.

Ya ƙara da cewa motar lantarki da aka k
ƙera ita ma ƙaramar mota ce da ke ɗaukar aƙalla mutane hudu.

Shugaban ya kuma lura cewa rufe Jami’o’in Najeriya don zaɓen 2023 ya sanya bikin ya yi ƙasa a gwiwa a ABU.

Ya bayyana jigon taron, “Ƙirƙirar injiniya don duniyar da ta fi ƙarfin zuciya,” a matsayin mai mahimmanci, mai dacewa.

Don haka, Dabo ya yi kira ga gwamnati da ta ƙarfafa ilimi mai dogaro da kai a duk manyan makarantun gaba da sakandare don bunƙasa da ƙarfafa inganci da ƙwarewar injiniyoyi da ake samarwa a Najeriya.

Ya kuma yi kira da a inganta haɗin gwiwa tsakanin masana da masana’antu , ya kuma koka da cewa galibin masana’antun da ke kewaye da galibin cibiyoyin an rufe su, kuma wasu ƙalilan masu aiki ne ke shigo da fasaha da kayan masarufi, wanda hakan ya haifar da daidaito tsakanin masana’antu.

UNESCO ta ayyana Ranar Injiniya ta Duniya don ci gaba mai ɗorewa a babban taronta na 40 na 2019.

Ana bikin ranar a duk duniya a ranar 4 ga Maris na kowace shekara tun daga 2020 a matsayin ranar UNESCO ta duniya ta bikin injiniyoyi da injiniyoyi.

Continue Reading

GOCOP ACCREDITED MEMBER

You May Like