Sauyin yanayi shi ne babbar barazana ga lafiyar bil’adama a Afirka da ma sauran ƙasashen duniya, a cewar shugaban hukumar kula da lafiyar jama’a ta nahiyar.
Darakta Janar na Cibiyar Yaƙi da Yaɗuwar Cututtuka ta Afirka (CDC), Jean Kaseya ya ce rage wannan haɗarin shi ne kan gaba a ajandar taron sauyin yanayi na COP28 a Dubai, wanda za a fara ranar Alhamis.
Matakan da ake buƙata za su haɗa da kuɗaɗe don taimakawa ƙasashe shawo kan ɓarkewar cututtuka.
A cikin wata hira ta kafar intanet, Kaseya ya bayyana cewa barazanar “cutar da ke da alaƙa da sauyin yanayi ka iya zama annoba kuma ta fito daga Afirka.”
Ya ƙara da cewa, tun daga farkon wannan shekarar, Afirka ta yi magance ɓullar cututtuka guda 158.
“Kowace ɓarkewar cutar, idan ba a kula sosai ba, za ta iya zama annoba,” in ji shi.
Tattaunawar sauyin yanayi ta bana a karon farko za ta haɗa da ranar kiwon lafiya a ranar 3 ga watan Disamba, wadda ake sa ran Kaseya da masu kula da lafiya na duniya daga sassan duniya za su yi amfani da su wajen wayar da kan jama’a dangane da alaƙar sauyin yanayi da lafiya.
Masana kimiyya sun danganta ƙaruwar cututtuka da suka haɗa da dengue da kwalara da hauhawar yanayin zafi a duniya, inda aka yi irin wanda ba a taɓa gani ba a tarihi a bana.
KU KUMA KARANTA: Gwamna Buni ya nemi goyon bayan UNDP don daƙile barazanar sauyin yanayi
Matsanancin yanayi kamar ambaliyar ruwa na ƙara yaɗuwar cututtuka da ƙalubalantar ƙoƙarin shawo kansu. Sare dazuzzuka, wanda ke ta’azzara sauyin yanayi, shi ma yana tura mutane ƙara kusanci da dabbobi masu ɗauke da cututtuka, kamar jemagu.
Da yake magana a wani ƙaramin taro a wajen babban taron ƙasa da ƙasa kan harkokin kiwon lafiyar jama’a a Afirka da ke gudana a birnin Lusaka na Zambiya, har zuwa ranar Alhamis, Kaseya ya ce ba dole ba ne a sake maimaita kura-kuran da aka yi na annobar COVID-19, musamman dangane da samun daidaiton samun alluran rigakafi da magunguna.
“Babu wanda zai tsira idan dukanmu ba mu da lafiya,” in ji shi.
Ya ƙara da cewa CDC tana ƙarfafa ayyukan samar da alluran rigakafin cutar a yankin da kuma tsarin hada-hadar saya don ƙasashen Afirka a farashi mai sauƙi.
Kaseya yana sa ran Hukumar Kula da Magunguna ta Afirka, wacce ita ce hukuma ta farko a duk faɗin nahiyar, za ta fara aiki nan da shekarar 2024.
Don ɓarkewar annobar da take yaɗuwa a yanki, CDC tana tsara hanyoyin da za ta ayyana “lalacewar kiwon lafiyar jama’a da ke damun nahiyar”, tare da yin la’akari da kalmomin Hukumar Lafiya ta Duniya (WHO) da aka yi amfani da su don nuna manyan barazanar kiwon lafiya a duniya.
A bara, manyan masana kimiyya na Afirka da masana kiwon lafiyar jama’a sun soki matakin da WHO ta ɗauka na bai wa mpox matakin da ya kai ƙololuwa ne kawai bayan da cutar ta bazu a ƙasashen Afirka, inda ta kasance matsala ta tsawon shekaru.
