MƊD ta amince da wata sabuwar yarjejeniya domin inganta tsarin shugabancin duniya
Shugabannin duniya sun yi taro a Majalisar Ɗinkin Duniya a ranar 22 ga Satumba, 2024 don tattabatar da cikakkiyar “yarjejeniya saboda gaba,” wanda ya ƙunshi Yarjejeniyar Dijital ta Duniya da Sanarwa kan ci gaban zamanunnuka masu zuwa.
Yarjejeniyar ƙasa da ƙasa mafi fa’ida a cikin shekaru da yawa, wacce ta shafi sabbin fannoni gaba daya da kuma batutuwan da yarjejeniyar ba ta yiwu ba a cikin shekaru da yawa, yarjejeniyar tana da nufin samar da dukkan abubuwa don tabbatar da cewa cibiyoyin ƙasa da ƙasa za su iya ba da gudummawa ta fuskar duniyar da ta canzawa sosai tun da aka halicce su.
Kamar yadda Sakatare-Janar ya ce, “Ba za mu iya samar da abin da zai dace da jikokinmu nan gaba tare da tsarin da kakanninmu suka gina ba.”
Gaba-ɗaya, yarjejeniyar wata magana ce mai ƙarfi ta jajircewar qasashe ga Majalisar Ɗinkin Duniya, tsarin qasa da qasa da dokokin qasa.
Shugabanni sun tsara hangen nesa na tsarin kasa da kasa wanda zai iya cika alkawuransa, na wakilci a duniya a yau kuma ya jawo makamashi da kwarewa na gwamnatoci, kungiyoyin jama’a da sauran manyan abokan tarayya.
“Yarjejeniyar da aka kulla don samar da ci gaba, karamar Yarjejeniyar Digital, da Sanarwa kan Zamani masu zuwa na bude kofa ga sabbin damammaki da damar da ba za a iya amfani da su ba,” in ji Sakatare Janar yayin jawabinsa a bude taron koli na nan gaba.
Shugaban Babban taron ya lura cewa yarjejeniyar za ta “dasa harsashi don ɗorewar, adalci, da zaman lafiya a duniya ga dukan mutane da kasashe.”
Yarjejeniyar ta shafi batutuwa da dama da suka hada da zaman lafiya da tsaro, ci gaba mai dorewa, sauyin yanayi, hadin gwiwa kan abin da ya shafi dijital, hakkin dan’Adam, jinsi, matasa da al’ummomi masu zuwa, da kuma sauya tsarin mulkin duniya. Mahimman abubuwan isarwa a cikin yarjejeniyar sun hada da:
A fannin zaman lafiya da tsaro:
Alƙawuran baya-bayan nan sun haɗa da wani gagarumin yunƙuri na kawo sauye-sauye a kwamitin sulhun domin inganta ingancinsa da wakilcinsa, musamman magance rashin wakilci na tarihi a Afirka.
Bugu da ƙari, akwai wani sabon alƙawari na ɓangarori da yawa na kawar da makaman nukiliya, da nufin kawar da su baki daya.
Bugu da ƙari, akwai yarjejeniya don karfafa tsarin kasa da kasa da ke kula da sararin samaniya, tare da mai da hankali kan hana tseren makamai a sararin samaniya da tabbatar da samun daidaiton damar samun fa’idar binciken sararin samaniya.
A ƙarshe, ana ɗaukar matakan hana amfani da makamai da kuma amfani da sabbin fasahohi, kamar muggan makamai, tare da tabbatar da aiwatar da dokokin yaki ga wadannan fasahohin.
Akan ci gaba mai ɗorewa, yanayi da kuma ba da kuɗaɗen ayyukan ci gaba:
Dukkanin yarjejeniyar na da nufin hanzarta aiwatar da manufofin ci gaba mai ɗorewa, kuma ita ce yarjejeniya mafi girma da aka taba samu a Majalisar Ɗinkin Duniya game da sake fasalin tsarin hada-hadar kuɗi na ƙasa da ƙasa don samar da wakilci da hidima ga ƙasashe masu tasowa.
Wannan ya haɗa da baicwa ƙasashe masu tasowa babbar dama wajen yanke shawara a cibiyoyin hada-hadar kuɗi na ƙasa da ƙasa, da ƙara samar da kuɗaɗe daga bankunan raya ƙasa da dama don tallafawa buƙatunsu na ci gaba, da yin nazari kan gine-ginen basussuka, don tabbatar da ci gaban rance don zuba jari a nan gaba.
KU KUMA KARANTA: Tawagar MƊD ta ziyarci Maiduguri, ta yi alƙawarin bayar da tallafi ga mutanen da ambaliyar ruwa ta shafa
Yarjejeniyar ta kuma mai da hankali kan ƙarfafa tsarin kiyaye hada-hadar kudi na duniya domin kare masu rauni a lokutan matsalolin kuɗi da tattalin arziki, tare da tunkarar ƙalubalen sauyin yanayi ta hanyar samar da karin kuɗaɗe don taimaka wa ƙasashe su daidaita da zuba jari a fannin makamashin da ake sabunta su.
Bugu da ƙari, Yarjejeniyar ta jaddada mahimmancin auna ci gaban ɗan’Adam fiye da GDP, ta hanyar la’akari da jin daxin xan’Adam da na duniya da dorewa.
Bugu da ƙari, akwai alƙawarin gano ƙaddamar da mafi ƙarancin matakin haraji na duniya kan masu daraja.
A karshe, Yarjejeniyar ta tabbatar da wajibcin kayyadaddun yanayin zafi a duniya zuwa kashi 1.5 a ma’aunin salshiyos ‘C’ sama da matakan masana’antu da kuma sauye-sauye daga burbushin mai a cikin tsarin makamashi don cimma iskar sifili ta 2050.
Game da haɗin kan aikin dijital:
Yarjejeniyar Digital Digital Compact, wacce aka hade zuwa Yarjejeniyar, tana wakiltar babban tsarin farko na duniya don hadin gwiwar dijital da mulkin AI. A ainihinsa, Kakwalwar ta kunshi sadaukarwa don kira, amfani, da gudanar da fasaha don amfanin gama gari na kowa.
Wannan lamarin ya haɗa da alƙawuran shugabannin duniya don haɗa dukkan mutane, makarantu, da asibitoci zuwa Intanet, da kuma hadin gwiwar dijital a cikin ‘yancin dan’Adam da dokokin duniya.
Bugu da ƙari, akwai mai da hankali kan tabbatar da amintaccen sarari kan layi ga kowa da kowa, musamman yara, ta hanyar hadin gwiwar gwamnatoci, kamfanonin fasaha, da dandali na kafofin yaɗa labarun.
Har ila yau, Yarjejeniyar ta jaddada tsarin tafiyar da hankali na wucin-gadi yana bayyana taswirar hanya da ke nuna Kungiyar Kimiyya ta Duniya da Tattaunawar Siyasa ta Duniya akan tsarin AI.
Bugu da ƙari, Kakkarfan yana nufin sanya bayanai su kasance a bude da samun dama ga su, tare da yarjejeniya kan bayanan budadden bayanai, samfuri, da ka’idodi.
Musamman ma, wannan shi ne karo na farko a duniya wajen gudanar da harkokin gudanar da bayanai, wanda ya kawo shi kan gaba a ajandar Majalisar Ɗinkin Duniya da kuma tilasta wa kasashe daukar kwararan matakai nan da shekarar 2030.
Matasa da ayyukan ci gaba masu zuwa:
Bayanin Farko akan Kungiyoyin Masu Gaba ya kunshi takamaiman matakai don yin la’akari da ci gaba masu zuwa a cikin yanke shawara. Wannan ya qunshi yin la’akari da yiwuwar nada manzo don al’ummai masu zuwa. Bugu da kari, akwai kuduri don samar da dama mai ma’ana ga matasa don shiga cikin shawarwarin da ke da tasiri a rayuwarsu, musamman a matakin duniya.
Hakkin ɗan’Adam da jinsi
Ajandar ta haɗa da mayar da hankali kan ƙarfafa ayyukanmu kan hakkin dan’Adam, daidaiton jinsi, da karfafawa mata. Akwai ƙira a fili na kare hakkin bil adama da kuma ba da muhimmanci kan sanya sauran masu ruwa da tsaki a harkokin mulkin duniya, kamar gwamnatocin kananan hukumomi da yankuna, ƙungiyoyin farar hula, kamfanoni masu zaman kansu, da sauransu.
Akwai tanade-tanade a cikin Yarjejeniyar da abubuwan da ke tattare da ita don aiwatar da ayyukan da suka dace, don tabbatar da cewa an aiwatar da alkawurran da aka yi.
Tsarin gudanar da taron koli:
Tsarin taron gudanar da taron na koli da yarjejeniyar sun samu habaka sosai ta hanyar gudummawar miliyoyin muryoyin da dubban masu ruwa da tsaki daga ko’ina cikin duniya.
Taron ya tattaro sama da mutum 4000 daga Shugabannin ƙasashe da gwamnatoci, masu sa ido, IGOs, tsarin Majalisar Ɗinkin Duniya, ƙungiyoyin farar hula da ƙungiyoyi masu zaman kansu.
A cikin wani faffadan yunkuri na habaka hadin gwiwar daban-daban, taron na yau da kullum ya kasance gabanin Ayyuka daga 20 zuwa 21 ga Satumba, wanda ya jawo hankalin mutane sama da 7,000 da ke wakiltar dukkan sassan al’umma.
Ranakun Ayyukan sun kunshi karfafan alkawurra don aiwatar da duk masu ruwa da tsaki, da kuma alkawura na dala biliyan 1.05 don habaka haɗa dijital.
