Labarai
Ƙiran waya bayan mintuna 30 yana ƙara hawan jini – Bincike
Yin magana akan wayar tafi da gidanka na tsawon mintuna 30 ko sama da haka a kowane mako yana da alaƙa da haɗarin hawan jini da kashi 12 cikin ɗari, in ji wani bincike da Ƙungiyar Ƙwararrun ta Turai, ESC ta buga.
Sakamakon binciken da aka buga a cikin Jaridar Zuciya ta Turai – Digital Health, mujallar ESC, an buga shi akan Yanar Gizo na ESC ranar Juma’a.
Binciken da Farfesa Xianhui Qin na Jami’ar Kiwon Lafiya ta Kudancin Guangzhou na ƙasar Sin ya rubuta, ya ce yana da kyau a taƙaita ƙiran wayar hannu don kiyaye lafiyar zuciya.
“Yawan mintunan da mutane ke kashewa suna magana akan wayar hannu da ke da mahimmanci ga lafiyar zuciya, tare da ƙarin mintuna na ma’ana mafi haɗari. “Shekarun da aka yi amfani da su ko yin amfani da saitin hannu ba su da tasiri kan yuwuwar kamuwa da cutar hawan jini.
KU KUMA KARANTA: Yadda bacci ta gefen hagu ke illata zuciyar mutum
“Ana buƙatar ƙarin bincike don tabbatar da binciken,” in ji shi. Qin ya lura cewa kusan kashi uku bisa huɗu na al’ummar duniya masu shekaru 10 da haihuwa sun mallaki wayar hannu.
“Kusan manya biliyan 1.3, masu shekaru 30 zuwa 79 a duniya, suna da hawan jini (hawan jini),” in ji shi.
Hawan jini, wanda kuma aka sani da hawan jini ko hawan jini, yanayin likita ne wanda jijiyoyin jini suka ci gaba da tayar da matsi.
“Cutar hawan jini shi ne babban abin da ke haifar da bugun zuciya da bugun jini kuma babban sanadin mutuwa da wuri a duniya. “Wayoyin hannu suna fitar da ƙarancin kuzarin mitar rediyo, wanda aka danganta da hauhawar hawan jini bayan bayyanar ɗan gajeren lokaci.
“Sakamakon binciken da aka yi a baya game da amfani da wayar hannu da hawan jini bai dace ba, mai yiwuwa saboda sun haɗa da ƙira, rubutu, wasanni, da sauransu,” in ji Qin.
Qin ya ce binciken ya yi nazari kan alaƙar da ke tsakanin ƙira da karɓar waya da kuma hauhawar jini, ta hanyar amfani da bayanai daga bankin Biobank na UK. A cewarsa, an saka manya 212,046 masu shekaru 37 zuwa 73 da ba su da hauhawar jini a cikin binciken.
Ya ce an tattara bayanai kan yadda ake amfani da wayar hannu wajen yin ƙira da karɓar ƙira ta hanyar tambayoyin da aka bayar da rahoton kai-tsaye a tushe. “Ciki har da shekaru na amfani, sa’o’i a kowane mako, da kuma amfani da na’ura mara hannu ko lasifika.
“Waɗanda suka yi amfani da wayar hannu aƙalla sau ɗaya a mako don yin ƙira ko karɓa an bayyana su a matsayin masu amfani da wayar hannu.
“Masu binciken sun yi nazari kan alaƙar da ke tsakanin amfani da wayar hannu da hauhawar jini bayan da aka daidaita shekaru, jima’i, ƙididdigar jiki, launin fata, rashi, tarihin iyali na hauhawar jini.
“Wasu sun haɗa da ilimin ilimi, matsayi na shan taba, hawan jini, lipids na jini, kumburi, glucose na jini, aikin ƙoda da kuma amfani da magunguna don rage cholesterol ko matakan glucose na jini,” in ji shi.
Ya kuma ce matsakaicin shekarun mahalarta taron ya kai shekaru 54, yayin da kashi 62 cikin 100 mata ne, kashi 88 cikin 100 kuma masu amfani da wayar salula ne. Qin ya ce a cikin shekaru 12 da suka biyo baya, 13,984 wanda ya ƙunshi kashi bakwai cikin ɗari na mahalarta sun kamu da cutar hawan jini.
Ya lura cewa masu amfani da wayar salula na da haɗarin hauhawar jini da kashi bakwai cikin ɗari idan aka kwatanta da waɗanda ba su amfani da su.
“Waɗanda suka yi magana ta wayar tafi da gidanka na tsawon mintuna 30 ko sama da haka a kowane mako suna da yuwuwar kamuwa da cutar hawan jini da kashi 12 cikin 100 fiye da mahalartan da suka shafe ƙasa da mintuna 30 kan ƙiran waya.
“Sakamakon ya kasance iri ɗaya ga mata da maza. Mahalarta taron da suka shafe ƙasa da minti biyar a mako suna yin ko karɓar ƙiran wayar hannu, lokacin amfani da mako na mintuna 30-59, sa’o’i ɗaya zuwa uku, awa huɗu zuwa shida da sama da sa’o’i shida, an danganta su da kashi takwas bisa ɗari, kashi 13 cikin ɗari kashi 16 cikin 100 da kashi 25 cikin 100 sun haifar da haɗarin kamuwa da cutar hawan jini, bi da bi,” inji shi.
Farfesan ya ce shekaru da yawa da ake amfani da su da kuma amfani da na’ura ko lasifika mara hannu tsakanin masu amfani da wayar hannu ba su da wata alaƙa da hauhawar hawan jini. Ya ce binciken ya kuma yi nazari kan alaƙar da ke tsakanin lokacin amfani da ya haɗa da ƙasa da mintuna 30 da mintuna 30 ko sama da haka da kuma cutar hawan jini da ta ɓulla a baya bisa la’akari da ko mahalartan suna da ƙarancin ƙasa, tsaka-tsaki ko babban haɗarin ƙwayoyin cutar hawan jini.
“An ƙaddara haɗarin kwayoyin halitta ta amfani da bayanai a cikin UK Biobank. “Bincike ya nuna cewa yiwuwar kamuwa da cutar hawan jini ya fi girma a cikin waɗanda ke da haɗarin ƙwayoyin halitta waɗanda suka shafe aƙalla minti 30 a mako suna magana ta wayar hannu,” in ji shi.
Ya ce suna da yiwuwar kamuwa da cutar hawan jini da kashi 33 cikin 100, idan aka kwatanta da waɗanda ke da ƙarancin kasadar ƙwayoyin halitta waɗanda ba su wuce mintuna 30 ba a duk mako suna waya.
“Binciken da muka yi ya nuna cewa yin magana ta wayar hannu ba zai iya yin tasiri ga haɗarin kamuwa da cutar hawan jini ba muddin ba a kiyaye lokacin ƙiran kowane mako ƙasa da rabin sa’a ba.
“Ana buƙatar ƙarin bincike don sake maimaita sakamakon, amma har sai da alama yana da kyau a ci gaba da ƙiran wayar hannu don kiyaye lafiyar zuciya,” in ji Qin.
Wani sabon gini mai hawa 2 ya rushe a Legas
Wani sabon bene mai hawa biyu a Jihar Legas, ya rushe yayin da ake tsaka da mamakon ruwan sama wanda ya haddasa ambaliya a wasu sassan jihar.
Ginin ya rushe ne a lamba 12 da ke yankin Cameroun kusa da Ewenla a Mushin.
Hukumar Bayar da Agajin Gaggawa ta jihar (LASEMA), ta bayyana cewar bayan isar jami’anta wajen da lamarin ya faru, ta gano wani sabon gini mai hawa biyu ya rushe.
An ceto mutum bakwai; mata uku da maza huɗu, tuni aka kai su asibiti domin duba lafiyarsu.
KU KUMA KARANTA: Wani bene mai hawa 4 ya rufta da mutane a Abuja
Ya zuwa yanzu dai hukumar, ta ce babu wanda ya mutu a dalilin rushewar ginin.
Babban sakataren LASEMA, Dokta Olufemi Damilola Oke-Osanyintolu, ya ce ana ci gaba da gudanar aikin ceto don tabbatar da babu wanda ya maƙale a baraguzai.
Wani jami’in EFCC ya hallaka kansa a Abuja
Rahotanni sun bayyana cewar wani jami’in Hukumar Yaƙi da Masu Yi Wa Tattalin Arziƙin Ƙasa Zagon Ƙasa (EFCC), ya hallaka kansa har lahira a Abuja.
An tsinci gawar marigayin ne a gidansa da ke babban birnin tarayya.
Marigayin, wanda ba a bayyana sunansa ba, an ce ya kasance ɗaya daga cikin waɗanda suka yi kwas na 5 a makarantar horas da masu yi wa ƙasa hidima ta hukumar yaƙi da cin hanci da rashawa.
An ruwaito cewar yana da ƙwazo da himma a wajen gudanar da ayyukansa.
Wata majiya ta ce jami’in ya jima yana fama da baƙin ciki da matsalolin rayuwa kafin mutuwarsa.
Kakakin EFCC, Dele Oyewale, ya shaida wa manema labarai cewa hukumar za ta binciki musababbin da ya sanya ya kashe kansa, kuma hukumar za ta taimaka wa iyalansa.
Oyewale, ya ƙara da cewa hukumar za ta binciki wasu abubuwa da suka haɗa da matsalar taɓin hankali da kuma matsalolin iyali waɗanda ka iya sanya ma’aikacin kashe kansa.
KU KUMA KARANTA: Ana zargin wani jami’in kwastam ya kashe kansa a Abuja
Sai dai ya ce hukumar ba za ta fitar da wata sanarwa ko kuma bayyana sunan jami’in ba, har sai an kammala bincike.
NAFDAC ta rufe shaguna 100 A Enugu
Hukumar Kula da Ingancin Abinci da Magunguna ta Ƙasa (NAFDAC), ta rufe shaguna kusan 100 a babbar kasuwar Ogbete ta Jihar Enugu, bisa zargin sayar da wasu abubuwan sha na jabu.
Daraktan NAFDAC, Martins Iluyomade a yankin Kudu maso Gabas, ya ce hukumar ta ɗauki matakin ne bayan wani samame da ta kai a ranar Litinin.
A yayin samamen jami’an hukumar NAFDAC, sun cafke wata babbar mota ɗauke da kayayyakin maye tare da cafke wasu ‘yan kasuwa huɗu da ake zargi da hannu wajen sayar da jabun abubuwan sha.
Iluyomade, wanda masanin haɗa magunguna ne, ya nanata cewa matakin ya zama dole domin kare masu amfani da ire-iren kayayyakin .
Ya ce waɗanda ake zargin a halin yanzu ana kan bincikensu kuma za su fuskanci tuhuma a gaban kotu bayan kammala binciken.
KU KUMA KARANTA: NAFDAC ta haramta amfani da maganin tari na yara na kamfanin J&J
Har wa yau, ya nanata ƙudurin NAFDAC na kawar da kayayyaki marasa inganci, da jabun abubuwan ci da sha, da gurɓatattun kayayyaki a kasuwa.
Ya ƙara da cewa, an gudanar da binciken ne tare da haɗin gwiwar hukumomin tsaro.
A gefe guda kuma, ya bayyana muhimmancin aikin hukumar na tabbatar da lafiyar al’umma.
-
Kotu1 year agoKotu tayi watsi da ƙarar APC game da zaɓen Abba Gida Gida
-
Labarai9 months agoDalilin da ya sa na saka wa matata sasari – Wani magidanci a Potiskum
-
Ƙasashen Waje1 year agoƊaliban Najeriya a Sudan sun nemi a kwaso su daga ƙasar
-
Labarai1 year ago‘Yan banga sun kama wani mutum da ke yunƙurin sace yarinya a Kano
Pingback: Abinci guda 5 da suke gyara jikin mutum | Neptune Prime Hausa