Daga; USMAN NASIDI, Kaduna.
YAYIN da duniya ke bikin ranar wayar da kan al’ummar Zabiya ta duniya a 2022, kungiyar Zabiya ta Najeriya reshen Jihar Kaduna karkashin jagorancin Kwamared Abubakar Adam, ta yi kira ga duk masu ruwa da tsaki, kungiyoyi masu zaman kansu, Malaman addini, Sarakunan Gargajiya, kungiyar lauyoyin mata a Jihohi da Gwamnatin Tarayya, da su hada kai don rubanya kokarin ganin an inganta rayuwar mata da yara masu fama da cutar zabiya a fadin Jihohi 36 dake kasar Najeriya.
Kungiyar ta kara cewa sauyin yanayi, gurɓataccen yanayi, ƙalubalen muhalli, yawan zafin jiki, yawan farashin kula da fata, hare-haren ibada, yawan rashin aikin yi, suna daga cikin manya-manyan abubuwan da suka shafi rayuwar miliyoyin mutanen da ke zaune tare da zabiya a duniya.
Ta yi nuni a sarari cewa hakan na cikin rubuce-rubuce da aka gabatar na Ranar wayar da kan Zabiya ta Duniya (IAAD) ta wannan shekarar 2022 domin a kowace ranar 13 ga watan Yuni ana gudanar da bukin tunawa da su, wanda ke wakiltar mahimmanci da kuma bikin ‘yancin ɗan adam na mutanen da ke da zabiya.
Ya kara da cewa mutanen da ke fama da lalurar Zabiya musamman a Afirka na rayuwa ne na fargabar kisan gilla, tsoratarwa daga al’umma, kyama, talauci, rashin aikin yi, da kuma tasirin rana kai tsaye a fatar jikinsu wanda ke haifar da ciwon daji na fata.
A cewarsa, lalurar Zabiya wata cuta ce da ba ta yaduwa, wacce ke haifar da rashin sinadarin melanin a fata, idanu, da gashi. Saboda haka, mutanen da ke da zabiya suna fuskantar matsaloli da yawa na zamantakewa da na halitta. Mutanen da ke fama da wannan tsattsauran bambance-bambance a cikin al’umma suna da saurin kamuwa da cutar kansar fata saboda karancin melanin a cikin idanu, yawancin mutane sukan sami nakasar gani na dindindin.
Taken wannan shekarar shi ne, hadin kai wajen saurarar muryar mu. Mutanen da ke da lalurar Zabiya a duk faɗin duniya, suna amfani da wannan rana don yin kuka ga dukan duniya don yin magana da murya daya domin a tattauna batutuwan su a kowane bangare na rayuwa don samun taimako da mafita.
Shugaban na Jihar, ya yi nuni da cewa baya ga wadannan jerin abubuwan da ke shafar masu fama da cutar zabiya, akwai kuma wani abin da ke damun shi shi ne ” KARANCIN HANNU da CIWON FATA “.
Da yake jaddada cewa, yayin da ‘yan Najeriya ke bikin ranar dimokuradiyya, akwai kuma bukatar hukumomi, da masu hannu da shuni tare da kungiyoyi masu zaman kansu don tallafawa wajen kara wayar da kan jama’a game da hanyoyi daban-daban don inganta rayuwar mutanen da ke fama da lalurar Zabiya ga jama’a.
“Muna kira ga masana kimiyya, climatologist, Geologist, yan sa-kai muhalli, Manyan kamfanoni na kasa, Kungiyoyi masu zaman Kansu na kasa da kasa, da manema labarai da su zo su kawo mana agaji da taimako domin su ceci rayukan mu saboda mu yi rayuwa cikin farin ciki kamar sauran mutane.
Baya ga wannan, ana kuma danganta babban matakin nuna wariya da wannan yanayin. Saboda rashin fahimtar wannan yanayin, mutanen da ke fama da zabiya dole ne su sha wahala sosai a cikin zamantakewa kuma ba za su fuskanci daya ba face nau’i-nau’i na wariya, ciki har da na rashin lafiya.
Mutanen da ke fama da lalurar Zabiya wani bangare ne na al’ummar nakasassu saboda tasirin rashin gani da kuma kansar fata domin ba za a iya samun mutanen da ke da lalurar Zabiya a cikin soja ba, a matsayin matukin jirgi, ‘yan sanda, direbobin motocin haha da babura ba, da dai sauran su.
Don kula da fatar mutumin da ke da lalurar Zabiya, wani aiki ne da kansa don haka ta yaya marasa galihu zasu iya biya?
Muna matukar godiya da kokarin manema labarai amma har yanzu muna neman karin bayani. Kamar yadda na ce ba za ku san abin da masu lalurar ke ciki ba har sai kun sami ɗaya ko dai a matsayin aboki, ɗan’uwa, ‘yar’uwa, uba, uwa, ɗa, ‘ya har ma a matsayin abokin aiki.
Hakazalika, shugabar gidauniyar kare hakkin mata da yara ta kasa a Najeriya Hajiya Ramatu Tijjani ta yi kira ga jama’a da su wayar da kan jama’a ta hanyar kafafen yada labarai kan hanyoyin da za a bi wajen rage kalubalen da masu cutar zabiya ke fuskanta a kullum.
A cewar ta, Majalisar Dinkin Duniya ta ware ranar 18 ga watan Disamba na shekarar 2014 domin wayar da kan al’ummar zabiya ta duniya, inda ta yanke shawarar cewa za a yi ranar 13 ga watan Yuni a matsayin IAAD kuma an yi bikin farko a shekarar 2015.
Bugu da kari, ta ce hukumar kare hakkin bil’adama ta Majalisar Dinkin Duniya ta amince da wannan kuduri tare da sanya kafar wando daya da takwarorinsu na kare kai hare-hare da kuma nuna wariya ga masu fama da zabiya. An wajabta wannan rana ta tunatar da mutane illolin da suka faru a baya da kuma hanyar da za a bi a gaba wajen al’amarin zabiya da mutanen da ke tare da ita.
“Dole ne mu hada hannu don rage kyamar mutumin da ke da zabiya”
“Dole ne mu yi kira ga masu ruwa da tsaki da su ci gaba da wayar da kan al’umma na inganta rayuwa ga mata da yara masu fama da zabiya”
Daga nan sai ta bukaci gwamnati da ta rika tallafa wa iyaye masu ‘ya’ya masu fama da zabiya musamman wadanda ke zaune a karkara.
A karshe, ta yi kira ga kafafen yada labarai da su samar da wani shiri na wata-wata wanda aka yi niyya don ilimantar da jama’a kan illolin kyama a cikin al’umma.
